ต่อมธัยรอยด์

ต่อมธัยรอยด์

Thyroid disease

ต่อมธัยรอยด์มีหน้าที่อะไร

ต่อมธัยรอยด์มีลักษณะเหมือนผีเสื้ออยู่ที่คอใต้ลูกกระเดือกมีขนาดยาว 4 ซม.กว้าง 1-2 ซม. ทำหน้าที่สร้างธัยรอยด์ฮอร์โมน ซึ่งฮอร์โมนนี้จะทำหน้าที่ควบคุมการเผาผลาญของร่างกาย อุณหภูมิของร่างกาย ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ระดับไขมันในเลือด รวมทั้งอารมณ์และความรู้สึก ปกติต่อมธัยรอยด์จะหลั่งฮอร์โมนออกมาในปริมาณที่เหมาะสม ฮอร์โมนที่สำคัญคือ tetraiodothyronine (thyroxine หรือ T4) และ triiodothyronine (T3) โดยฮอร์โมนนี้จะมีธาตุไอโอดีนเป็นส่วนประกอบสำคัญ ถ้าฮอร์โมนหลั่งน้อยไปเรียก Hypothyroid ร่างกายจะเผาผลาญน้อยลง แต่ถ้าหากฮอร์โมนหลั่งมากร่างการจะมีการเผาผลาญอาหารมากทำให้น้ำหนักลด เรียก Hyperthyroid

การวินิจฉัย

1. การตรวจเลือดหาระดับธัยรอยด์ฮอร์โมน

ต่อมใต้สมอง pituitary gland จะสร้างฮอร์โมนที่เรียกว่า Thyroid stimulating hormone TSH ทำหน้าที่กระตุ้นให้ต่อมธัยรอยด์ สร้างฮอร์โมน T3 (triiodothyronine) and T4 (thyroxine) เพื่อให้ร่างกายเผาผลาญอาหาร

• หากต่อมธัยรอยด์สร้างฮอร์โมนมากเกินไปเรียก Hyperthyroidism ตรวจเลือดจะพบว่า T3 หรือ T4 สูงแต่ TSH ต่ำ
• หากต่อมธัยรอยด์สร้างฮอร์โมนน้อยเกินไปเรียก Hypothyroidism ตรวจเลือดจะพบว่า T3 หรือ T4 ต่ำแต่ TSH สูง

2. Thyroid scan

คือการตรวจต่อมธัยรอยด์โดยการให้ผู้ป่วยรับประทานเกลือ iodine ที่อาจสารรังสี หลังจากนั้นจึงนำผู้ป่วยเข้าเครื่องตรวจ ประโยชน์ Thyroid scan คือ

• บอกว่าต่อมธัยรอยด์มีการอักเสบหรือไม่ Thyroiditis
• บอกว่าต่อมธัยรอยด์มีการสร้างฮอร์โมนเพิ่มหรือไม่ hyperthyroid
• แยกก้อนที่ธัยรอยด์ว่าเป็น Hot หรือCold nodule

Hot nodule หมายถึงก้อนที่ต่อมธัยรอยด์มีการสร้างฮอร์โมนสูงมักจะไม่เป็นมะเร็ง ส่วน cold nodule มีโอกาสเป็นมะเร็ง 5 % มะเร็งธัยรอยด์ส่วนใหญ่เป็น cold nodule

3. Needle aspirate การใช้เข็มเจาะเนื้อธัญรอยด์โดยการใช้เข็มเล็กๆดูดเนื้อเพื่อนำส่งตรวจทางกล้วงจุลทัศน์เพื่อตรวจเนื้อเยื่อว่าเป็นมะเร็ง คอพอกเป็นพิษ หรือเป็น cyst
4. การตรวจ ultrsound เพื่อตรวยดูว่าก้อนธัญรอยด์ที่โตเป็นก้อนเนื้อหรือเป็น cyst

โรคของต่อมธัยรอยด์

• ต่อมธัยรอยด์ทำงานน้อยไปเรียก Hypothyroid
• ต่อมธัยรอยด์ทำงานมากไปเรียก Hyperthyroid
• ต่อมธัยรอยด์เป็นพิษร่วมกับตาโปนเรียก Graves'disease
• ต่อมธัยรอยด์อักเสบ Hashimoto's Thyroiditis
• ก้อนที่ต่อมธัยรอยด์เรียก Thyroid Nodules
• มะเร็งต่อมธัยรอยด์ Thyroid cancer
• ธัยรอยด์กับสุขภาพสตรี
• ยารักษาต่อมธัยรอยด์
• I131